ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΣΕ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ
20/3/2005, Άγιος Βασίλειος
Η ανάμνηση των όσων ακολούθησαν το χθεσινό βραδινό δεν σε ενέπνεαν να δοκιμάσεις τις λιχουδιές που περίμεναν σερβιρισμένες στο πρωινό τραπέζι, ήταν αρκετός ένα μοναχικός μαύρος καφές. Στις εννέα ακριβώς, εμφανίστηκε ο οικοδεσπότης σου με δερμάτινες μπότες ιππασίας και ένα ζευγάρι κιάλια να κρέμονται πάνω από το δερμάτινο παλτό του να παρατηρεί την γύρω εξοχή από την βεράντα έξω από το αίθριο. Σε καλημέρισε με ένα νεύμα και σε κάλεσε να τον ακολουθήσεις. Ήσουν σίγουρος ότι η δερμάτινη στολή του μοτοσικλετιστή, οι μπότες, τα γάντια και το καινούργιο σου κασκόλ συμφωνούσαν και με τις δικές του προδιαγραφές για ρούχα περιπάτου παντός καιρού. Περπατούσε στητός και αμίλητος μπροστά στο μονοπάτι που κατηφόριζε προς τον αμπελώνα, ακολουθούμενος από τον θόρυβο που έκαναν οι βαριές σου μπότες στο λιθόστρωτο. Στο τέλος του, εκατό μέτρα πιο κάτω, επιτέλους κοντοστάθηκε.
«Καλημέρα αγαπητέ μου. Νομίζω ότι ήρθε η ώρα να συζητήσουμε πραγματικά, εδώ κάτω δεν μπορεί να μας ακούσει κανένας.»
Καλημέρισες περισσότερο αμήχανος από ποτέ. Δεν ήταν εύκολο να αποφασίσεις ποια από τις δεκάδες αναπάντητες ερωτήσεις ήθελες να αφήσεις να βγει πρώτη από το στόμα σου έτσι στριμωγμένες η μια πάνω στην άλλη σε ένα κουβάρι να γνοθοκοπιούνται για την εξασφάλιση της προτεραιότητας, ελλείψει οποιουδήποτε κριτηρίου που να βαθμολογεί την σχετική τους σπουδαιότητα. Το κατάλαβε, χαμογέλασε συγκαταβατικά.
«Ενδεχομένως θα έχετε πολλές απορίες και ερωτηματικά από την χθεσινή βραδιά και την εν γένει στάση μου μέχρι τώρα. Θα μου επιτρέψετε να οδηγήσω εγώ την συζήτηση αγαπητέ μου Κωνσταντίνε, θα μου επιτρέψετε να σας αποκαλώ έτσι. Προτείνω να ξεκινήσουμε την διαλεύκανση αυτής της ιστορίας από την αρχή της. Κατ’ αρχάς τι γνωρίζετε για τις εξωπανεπιστημιακές επιστημονικές δραστηριότητες του καθηγητή Πορφύρη την τελευταία δεκαετία;»
Δεν ήξερες και πολλά. Οι φήμες έλεγαν για συμμετοχή του σε κάποιες κυβερνητικές επιτροπές που ενισχύονταν από τα πολύ συχνά ταξίδια του σε πρωτεύουσες χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και από την μεγάλη του άνεση να εγκρίνει τα ερευνητικά κονδύλια για τα επιδοτούμενα προγράμματα που συμμετείχες και εσύ και σου εξασφάλιζαν μέχρι τώρα τον επιούσιο.
«Οι φήμες αυτές έχουν βάση και ενδεχομένως κάποια σχέση με την συζήτησή μας. Ως προηγούμενος πρύτανης του Ιδρύματος και στενός προσωπικός φίλος του Σπύρου είμαι σε θέση να γνωρίζω αρκετές λεπτομέρειες για την συμμετοχή του στην επιτροπή Λάρσεϋ- Πορφύρη- ΛαΦανουί, την επιτροπή LPL όπως είναι γνωστή στους υψηλόβαθμους κύκλους των Βρυξελών. Ο αγαπητός μου Σπύρος ήταν επιφορτισμένος με την ευθύνη του σχεδιασμού της επικοινωνιακής στρατηγικής της Ένωσης και των κρατών μελών της για τις δράσεις πρόληψης του τομέα υγείας, όπως καθορίστηκαν από τους στόχους της συνάντησης κορυφής της Λισσαβόνας.»
Άφησε το αναπάντητο το σχόλιό σου ότι δεν θα μπορούσες να σκεφτείς κανένα πιο ειδικό για αυτό το θέμα στην Ευρώπη και συνέχισε.
«Από τον Δεκέμβριο του 2001, η επιτροπή διευρύνθηκε με νέα μέλη, όπως με τον καθηγητή Στέφανο Περμούτι, που ίσως να τον γνωρίζετε από την ερευνητική του εργασία σε θέματα κυβερνητικού μάρκετινγκ. Έτσι διασυνδέθηκε με την αντίστοιχη επιτροπή Κλάρκ-Γουίσλοου του Υπουργείου Εθνικής Ασφάλειας των Ηνωμένων Πολιτειών. Αυτή η διεύρυνση του ρόλου της επιτροπής LPL, για την οποία ο Πορφύρης διαφώνησε έντονα τότε όπως μου εκμυστηρεύτηκε στις κατ’ ιδίαν μας συναντήσεις, τον γέμισε με προβλήματα με προφανές αποτέλεσμα το άγχος και την ανησυχία που, από εμένα τουλάχιστον, δεν μπορούσε να αποκρύψει. Ελάχιστα όμως μου αποκάλυψε για τις αιτίες αυτής του της ανησυχίας παρά την στενή μας σχέση, δεσμευόταν από όρους απορρήτου. Σας λένε τίποτα αυτά τα ονόματα που ανέφερα Κωνσταντίνε;»
Εκτός από τον Ιταλό που κάπου τον είχε πάρει το μάτι σου, όχι, τους άλλους δεν τους είχες ξανακούσει ποτέ. Έκανε μια στάση να πάρει ανάσα και συνέχισε.
«Διαισθάνομαι ότι η εξαφάνιση του καθηγητή σας πριν ένα χρόνο έχει κάποια σχέση με αυτές του τις δραστηριότητες. Ας δούμε όμως καλλίτερα τα γεγονότα και ας αφήσουμε την διαίσθηση να παίξει τον ρόλο της αργότερα. Το απόγευμα της Κυριακής 21 Μαρτίου 2004, βρήκα στο γραμματοκιβώτιο του σπιτιού μου στην Αθήνα τον φάκελο με το ιδιόχειρο σημείωμα που σας άφησα να διαβάσετε χθες, μετά από πολύ σκέψη για το αν οι όροι εμπιστευτικότητας που μου ζήτησε να ακολουθήσω ο Πορφύρης εξαιρούσαν και εσάς, Κωνσταντίνε, από την ανάγνωσή του ακριβώς δώδεκα μήνες μετά. Στην αρχή δεν κατάλαβα ποιας τελευταίας πράξης το μήνυμα έπρεπε να σας παραδώσω, έκανα θυμάμαι υποθέσεις για τα μηνύματα των τελευταίων πράξεων των θεατρικών έργων που επεξεργαζόμουν εκείνη την εποχή αλλά δεν είχα κανένα σαφές στοιχείο και επιπρόσθετα δεν σας γνώριζα καθόλου. Μαζί με το σημείωμα στον φάκελο ήταν, όπως ήδη γνωρίζετε, και ένας σημαντικός αριθμός ομολόγων του ελληνικού δημοσίου, τα οποία ρευστοποίησα προχθές σε μια Τράπεζα του Κέιπ Τάουν στο αντίτιμο που σας παρέδωσα, αφού αφαίρεσα τα έξοδα του αεροπορικού μου ταξιδιού για να σας συναντήσω. Σε τουριστική θέση ταξίδεψα, μην ανησυχείτε. Το πρωινό της Δευτέρας 22 Μαρτίου 2004, επισκέφθηκα το παλιό μου γραφείο στην Σχολή, όπου με περίμενε στον ηλεκτρονικό υπολογιστή μου το δεύτερο μήνυμα με τίτλο, όπως θα παρατηρήσατε, «Τελευταία Πράξη» και που στάλθηκε την ίδια ημέρα με την ημερομηνία που υπέγραψε ο Σπύρος και το ιδιόχειρο μήνυμα που ήδη είχα λάβει. Κατάλαβα τότε ότι αυτό ήταν το μήνυμα έπρεπε να σας παραδώσω δώδεκα μήνες μετά. Τι αναγνωρίζετε σε αυτό το δεύτερο μήνυμα του καθηγητή σας Κωνσταντίνε;»
«Διάβασα και τα δύο μηνύματα χθες το βράδυ πάρα πολλές φορές. Το πρώτο μήνυμα που απευθύνεται προφανώς σε σας μετά τις εξηγήσεις που δώσατε, δεν νομίζω ότι μπορεί να έχει άλλη ερμηνεία, παρά τα ερωτηματικά που μένουν αναπάντητα και γι’ αυτό. Σας ζητάει να παραδώσετε το δεύτερο μήνυμα σε μένα μετά από δώδεκα μήνες μαζί με τα χρήματα. Στο δεύτερο μήνυμα, που μου φαίνεται τελείως ακατανόητο, αναγνωρίζω δύο μόνο στοιχεία: Χαιρετά στην αρχή του το «Σκοτάδι», που είναι το παρατσούκλι μου στην Σχολή, άρα συμπεραίνω ότι απευθύνεται σε μένα συνδυάζοντας και το τι σας γράφει στο ιδιόχειρο σημείωμά του. Στο τέλος του, στο υστερόγραφο, με προτρέπει να διδαχθώ όσα δεν με δίδαξε ο ίδιος από τον Σοφό Γέροντα. «Σοφός Γέροντας» είναι το όνομα με το οποίο είναι γνωστός ο κεντρικός ηλεκτρονικός υπολογιστής της Σχολής. Ενδεχομένως εκεί να έχει αφήσει τα στοιχεία που σχετίζονται με την κοινή μας έρευνα. Το υπόλοιπο κείμενο μου είναι τελείως ακατανόητο.»
«Κάνεις λάθος νέε μου. Γνωρίζω πολύ καλά τον Σοφό Γέροντα της Σχολής σας, εγώ τον εγκαινίασα το 1999 όταν ήμουν πρύτανης. Δεν νομίζω όμως ότι σε προτρέπει να αναζητήσεις κρυμμένη σοφία και χρήσιμα πράγματα για την έρευνά σου στον κεντρικό υπολογιστή της Σχολής. Είμαι πεισμένος ότι εκεί δεν θα βρεις πλέον απολύτως τίποτα που να σχετίζεται με τον Πορφύρη και την κοινή ερευνητική σας εργασία.»
«Πως είστε τόσο σίγουρος;» ρώτησες ακουμπώντας σε μια ξερολιθιά.
«Σκεφτείτε Κωνσταντίνε, μην με απογοητεύετε. Γιατί δεν έστελνε σε εσάς απευθείας ο Πορφύρης το e-mail του και έπρεπε να μεσολαβήσω εγώ για να σας το παραδώσω δώδεκα μήνες μετά;»
Δεν είχες απάντηση. Συνέχισε.
«Θα σας βοηθήσει να γνωρίζετε ότι ο Σπύρος συνήθιζε να με αποκαλεί Σοφό Γέροντα από τότε που του δίδασκα Ειδικά Θέματα Ιστορίας του Εικοστού Αιώνα, τότε που έκανε την διδακτορική του διατριβή και που έγινε η αφορμή να γίνουμε έκτοτε πολύ στενοί φίλοι. Εξ άλλου, όλες αυτές οι υπηρεσίες που εξέτασαν ενδελεχώς τα αρχεία της Σχολής δεν βρήκαν απολύτως τίποτα στον Σοφό Γέροντα που να σχετίζεται με τον Πορφύρη, ενδεχομένως ούτε καν το τελευταίο ηλεκτρονικό μήνυμα που στάλθηκε σε μένα και απευθύνονταν σε σας, μιας και είχα φροντίσει να το σβήσω ο ίδιος προσωπικά όταν το ανέγνωσα και το εκτύπωσα. Φαίνεται ότι πριν από την τελευταία πράξη του ο Σπύρος φρόντισε να σβήσει σχολαστικά κάθε του ίχνος στην Σχολή και ενδεχομένως και τα αντίστοιχα στις υπηρεσίες με τις οποίες συνεργάζονταν. Μη με ρωτήσετε τους λόγους αυτών των ενεργειών του καθηγητή σας, ειλικρινά δεν τους γνωρίζω. Οι ειδικοί της ασφάλειας έμειναν έκπληκτοι από το γεγονός ότι ο Πορφύρης εξαφανίστηκε χωρίς να αφήσει κυριολεκτικά κανένα ίχνος πίσω του. Την απορία αυτή των αρχών μου την μετέφερε εμπιστευτικά πρώην στρατηγός της ελληνικής αστυνομίας, παλαιός γνωστός μου και συμπαίκτης του μπριτζ, όταν με κάλεσε το περασμένο καλοκαίρι να τον επισκεφθώ στο γραφείο του για να με ενημερώσει για την πρόοδο των ερευνών τους για τον Πορφύρη.»
«Αν έσβησε όλα τα αρχεία του» είπες απογοητευμένος συνειδητοποιώντας την πιθανότητα να έχει εξανεμισθεί η τελευταία σου ελπίδας να βρεις τα χαμένα πολύτιμα στοιχεία της κοινής σας εργασίας «γιατί έστειλε το μήνυμα της Τελικής Πράξης με μέσο που ήξερε πολύ καλά ότι εύκολα μπορούσε να ανιχνευθεί και να αποκαλυφθεί; Φοβάμαι ότι σβήνοντας το μήνυμα από τον προσωπικό σας υπολογιστή κύριε καθηγητά, δεν σβήσατε το μήνυμα και από τον Σοφό Γέροντα. »
«Να μία σωστή ερώτηση που μπορεί να μας οδηγήσει σε κάποια λογικά συμπεράσματα, επιτέλους ξυπνήσατε νεαρέ μου. Θυμάστε τι έγινε στην Σχολή λίγες μέρες μετά από την εξαφάνιση του Σπύρου Κωνσταντίνε;»
«Πως δεν θυμάμαι. Μια εβδομάδα μετά την εξαφάνιση κάποιοι έσκαψαν όλα τα παρτέρια του κήπου της Σχολής σε βάθος μέχρι δύο μέτρα…»
«Έκρυψα μια άκρη τους μέσα σε ένα τομάρι από ένα ινδιάνικο κριάρι που το έθαψα βαθειά στο παρτέρι με τις μαργαρίτες» διάβασε από μια φωτοτυπία της εκτύπωσης της Τελευταίας Πράξης που έβγαλε από την τσέπη. «Συνεχίστε, τι άλλο έγινε;»
«Μαζί με τους δήθεν κηπουρούς που άφησαν τα παρτέρια της Σχολής σαν τους βομβαρδισμένους δρόμους της Βαγδάτης, πλάκωσαν και όλες οι διωκτικές υπηρεσίες του ελληνικού κράτους μαζί με τις όλες ξένες μυστικές που είχαν εγκατασταθεί τότε στην Αθήνα για τους Ολυμπιακούς αγώνες και ρωτούσαν τους πάντες για πράγματα απίθανα. Πήραν τον προσωπικό υπολογιστή και τους ζωγραφικούς πίνακες από το γραφείο του καθηγητή και άνοιξαν μια πελώρια τρύπα πίσω από τον χώρο που κρέμονταν οι πίνακες…»
«Αν μπορέσεις να κοιτάξεις πίσω από εικόνα της, αυτή που φυλάχτηκε για σένα απέναντι. Συνέχισε σε παρακαλώ.»
«Ένα μήνα μετά την εξαφάνιση του καθηγητή αφαίρεσαν τους δίσκους από τον Κεντρικό Υπολογιστή της Σχολής. Μείναμε χωρίς μηχανογραφική υποστήριξη και ηλεκτρονικό ταχυδρομείο κοντά δύο μήνες θυμάμαι, κάποιοι συνάδελφοι κόντεψαν να πάθουν εγκεφαλικό βλέποντας να χάνονται προθεσμίες και το πολύτιμο ερευνητικό τους υλικό να γίνεται φύλλο και φτερό σε κάποια εργαστήρια.»
«Άρα μου λέτε ότι κάποιες αρχές ήταν σε γνώση του μηνύματος της Τελευταίας Πράξης πολύ πριν προσπαθήσουν να εντοπίσουν τα ηλεκτρονικά του ίχνη στο κεντρικό υπολογιστικό σύστημα της Σχολής ή στον προσωπικό υπολογιστή του Σπύρου. Αναλύοντας το ηλεκτρονικό μήνυμα που μου έστειλε και που προφανώς είχαν υποκλέψει, οδηγήθηκαν στο να διερευνούν θεωρίες και υποθέσεις. Ποιες θεωρίες ακούσατε εσύ να διαδίδονται γι’ αυτή την εξαφάνιση;»
«Ακούστηκε ότι η εξαφάνιση είχε σχέση με τα αποτελέσματα των εκλογών και την αλλαγή της κυβέρνησης λίγες εβδομάδες πριν. Σενάρια που συνέδεαν το όνομα του Πορφύρη με την υπόθεση της φούσκας του χρηματιστήριου και την δικαστική της διερεύνηση που θα ξεκινούσε.»
«Ξέρουμε ότι αυτή η υπόθεση δεν έχει βάση. Ο Πορφύρης δεν είχε ασχοληθεί ποτέ, άμεσα ή έμμεσα με την χρηματιστηριακή αγορά. Συνεχίστε Κωνσταντίνε.»
«Κυκλοφόρησε μετά η φήμη ότι ήταν μπλεγμένος σε γυναικοδουλειά και ότι κάπου τώρα βρίσκεται με την καλή του.»
«Ενδιαφέρουσα υπόθεση, μην βιαστούμε να την απορρίψουμε γνωρίζοντας την αδυναμία του φίλου μου στο ασθενές φύλο. Ήταν όμως ερωτευμένος και με την δουλειά του. Τι άλλο ακούσατε;»
«Ότι τρελάθηκε και ίσως αυτοκτόνησε.»
«Την άκουσα και εγώ αυτή την εκδοχή. Στηρίζεται στο ψυχογράφημα που έκαναν οι ειδικοί του εγκληματολογικού της ασφάλειας για τον Σπύρο, στηριγμένοι κυρίως στο περιεχόμενο της Τελευταίας Πράξης. Μίλησαν και για θρησκευτικό παραλήρημα λόγω της αναφοράς του στον Άγιο Ρόκκο, που είναι για τους καθολικούς ένας στρατιώτης Άγιος, κάτι σαν τον Αη Γιώργη τον δικό μας. Ο Πορφύρης ήταν όμως άθρησκος και αμφιβάλλω αν ήξερε τον Άγιο Ρόκκο, σε κάτι άλλο αναφέρεται. Άλλο;»
«Ότι ήταν μπλεγμένος με σατανιστές, αυτό το άκουσα στα κανάλια. Να υποθέσω ότι στηρίζουν αυτή την θεωρία στις φράσεις μη παραπέσουν σε λάθος χέρια και εξαφανιστούν για πάντα, εκεί που κυριαρχεί ο ήχος της σιωπής, εκεί που συνομιλούν χωρίς να ακούγεται λαλιά και τραγουδούν τραγούδια με λόγια ανείπωτα το όνομα του θεού που ονόμασαν αυτό το μέρος και στις αναφορές του σε κριάρια και κριαροτόμαρα;»
«Αστεία υπόθεση, όσοι γνώριζαν προσωπικά τον Πορφύρη θα την απέρριπταν αμέσως. Άλλο;»
«Ότι ήταν άρρωστος, στα τελευταία του. Και ότι αυτοκτόνησε.»
«Ότι ήταν βαριά άρρωστος μπορώ να το διαβεβαιώσω. Είχε διαγνωστεί καρκίνος στο στομάχι του Σπύρου και έκανε θεραπεία τα τελευταία δύο χρόνια. Αναφέρεται και στον καρκίνο το τελευταίο του μήνυμά.»
Έμεινες να τον κοιτάς εμβρόντητος. «Δηλαδή…» ψέλλισες
«Δηλαδή αυτή είναι για μένα και η πιθανότερη εκδοχή. Ο Σπύρος αποφάσισε να αυτοκτονήσει ή έστω να αποσυρθεί αυτοθέλητα από τα εγκόσμια στην ησυχία του μέχρι να πεθάνει. Έγραψε ένα μήνυμα που το ονόμασε Τελευταία Πράξη και το άφησε σε μέρος εμφανές που ήξερε ότι το παρακολουθούν ή ήταν εύκολο να ανακαλυφθεί, ότι κάνει δηλαδή ένας οποιοσδήποτε τίμιος αυτόχειρας που σέβεται τον εαυτό του και τους άλλους και τώρα κάπου αναπαύεται. Το έστειλε σε μένα για να σας το παραδώσω, προφανώς για να έρθουμε σε άμεση επαφή τώρα για κάποιους λόγους που ακόμα δεν μπορώ να τους γνωρίζω επακριβώς.»
«Και τα χρήματα που μου έστειλε τι να τα κάνω; Τα μυστικά που αναφέρει ότι έκρυψε, κάποια άλλων και κάποια δικά του, αφορούν την συμμετοχή του στην LPL; Το ότι με καλεί να συνεχίσω εγώ κάτι που λέει σκοπό του; Πως εξηγούνται όλα αυτά κύριε πρύτανη;»
«Δεν γνωρίζω Κωνσταντίνε τις απαντήσεις σε αυτές σας τις ερωτήσεις. Αυτό καλείστε εσείς να το πράξετε, εξ’ άλλου σε εσάς απευθύνεται το τελευταίο του μήνυμα όπως και τα χρήματα που θα χρηματοδοτήσουν την έρευνά σας. Σε μένα μένει μόνο η υποχρέωση να σας διδάξω ότι δίδαξα και στον Σπύρο κατά την επιθυμία του. Εφ’ όσον το θεωρήσετε φυσικά και εσύ σκόπιμο ή χρήσιμο.»
«Ποιο ήταν το θέμα που διδάξατε στον Πορφύρη κύριε καθηγητά;»
«Ο τρόμος ως στοιχείο νομιμοποίησης των εθνικών κρατών και στοιχείο της τέχνης στον εικοστό αιώνα. Αυτό ήταν που του δίδαξα και σε αυτό επανέρχονταν πολύ συχνά στις κατ’ ιδίαν μας συναντήσεις τον τελευταίο καιρό πριν εξαφανιστεί. Υπάρχει μόνο ένα πρόβλημα τεχνικής φύσεως. Αύριο το πρωί επιστρέφω στο Κέιπ Τάουν όπου σκοπεύω να περάσω τον χρόνο μου με την σύζυγό μου μέχρι το τέλος Μαΐου. Βλέπετε, είμαι σε μια ηλικία που πρέπει να ακολουθώ συνεχώς τον ήλιο και την γυναίκα μου που έχει τα μισά χρόνια μου και που αυτή την ώρα πρέπει να κάνει σέρφινγκ στις παραλίες του Μόσελ Μπέυ. Έτσι, αν συμφωνήσεις να διδαχθείς κάτι από μένα, μένει μόνο η τεχνική της εξ’ αποστάσεως διδασκαλίας νεαρέ μου. Θα σου προτείνω να σε γράψω ως επισκέπτη στην ιστοσελίδα της Διεθνούς Ένωσης Ιστορικών Τέχνης, σου έχω σημειώσει εδώ την ηλεκτρονική διεύθυνσή της και τα κωδικά ονόματα με τα οποία μπορούμε να συνομιλούμε μέσω της αντίστοιχης ειδικής ιστοσελίδας της Ένωσης ή να στέλνουμε μηνύματα εκατέρωθεν, χωρίς μεγάλο κίνδυνο να ξεσηκώσουμε τις αρχές με αυτά που θα ειπωθούν. Εξ’ άλλου ιστορία θα κάνουμε, όλοι σε αυτόν τον δικτυακό τόπο πάνω κάτω με τα ίδια θέματα ασχολούνται, ίσως να έχουν πλέον βαρεθεί να παρακολουθούν και όλους αυτούς τους ξενέρωτους ιστορικούς τέχνης του κόσμου. Εσύ τι λες;»
Συμφώνησες, έχωσες το χαρτάκι με την ηλεκτρονική διεύθυνση και τα ψευδώνυμα στο μπουφάν. Παρατήρησες την σιωπηλή συμφωνία σας να σου μιλάει στον ενικό και εσύ να τον λες καθηγητή αμέσως μόλις δημιουργήθηκε η προοπτική της διδασκαλίας. Για σένα όμως η συζήτηση δεν είχε τελειώσει ακόμα.
«Θα ήθελα να μου εξηγήσετε κύριε καθηγητά πριν χωρίσουμε γιατί όλη αυτή η ιστορία χθες βράδυ με το δήθεν χρέος που ξοφλήσατε στην οικογένειά μου μετά από εκατό χρόνια. Δεν την καταλαβαίνω αφού αυτά τα ανέλπιστα για μένα χρήματα έχουν σαν αποστολέα τους τον Πορφύρη και όχι εσάς.»
«Να το πούμε και αυτό λοιπόν. Θα πρέπει να ξέρεις Κωνσταντίνε ότι μετά από την εξαφάνιση του Σπύρου παρακολουθούμαι. Δεν γνωρίζω από ποιόν αλλά είναι βέβαιο ότι παρακολουθούμαι εγώ και ενδεχομένως και όλοι όσοι είχαν άμεση ή έμμεση σχέση με τον Πορφύρη. Στο εξοχικό σπίτι μου υπάρχουν τέσσερεις ασύρματοι κοριοί, ο ένας στην βιβλιοθήκη και ένας άλλος κάτω από το τραπεζάκι του σαλονιού που πήραμε τον καφέ μας χθες το βράδυ. Στο σπίτι της Αθήνας λειτουργούν άλλοι τρεις. Τους εντόπισα πέρσι και συνεχίζουν ακόμα την δράση τους, άρα ότι είπαμε χθες ενδεχομένως να συνεχίζει να ενδιαφέρει κάποιους. Επιπρόσθετα, ότι λέω στο τηλέφωνο, το κινητό ή το σταθερό ή ότι γράφω στα ηλεκτρονικά μου μηνύματα παρακολουθείται και καταγράφεται, όπως και της συζύγου μου αντιστοίχως.»
Έδειχνε να διστάζει να συνεχίσει. Κοντοστάθηκε, άναψε τσιγάρο και τράβηξε δυο δυνατές ρουφηξιές. Συνέχισε.
«Ο φίλος από το μπριτζ, που σου ανέφερα προηγουμένως, με κάλεσε εμπιστευτικά το καλοκαίρι και μου έδειξε καταστάσεις με απομαγνητοφωνημένες συνομιλίες δικές μου και της συζύγου μου με απίθανους ανθρώπους, μέχρι και τις τηλεφωνικές μου συνομιλίες με τον ράφτη μου είδα σε τυπωμένες καταστάσεις και μου είπε να προσέχω. Ενδεχομένως να προσέχω να μην ξηλωθώ, δεν μπορούσα να καταλάβω τι ήταν αυτό που έπρεπε να προσέχω. Προσφέρθηκε να με ενημερώνει για τις επικοινωνίες της συζύγου μου, με το αζημίωτο φυσικά, ανησυχώντας προφανώς για την διαφορά ηλικίας που μας χωρίζει. Δέχτηκα μόνο και μόνο για να καταλάβω μέχρι πότε θα συνεχισθεί αυτή η κατάσταση. Φυσικά ενημέρωσα για όλα αυτά την σύζυγό μου. Ένας λόγος που αποφασίσαμε να μείνουμε τον χειμώνα στην Νότιο Αφρική ήταν για να αποφύγουμε αυτή την αίσθηση ότι παρακολουθούμαστε συνεχώς και σε κάθε τι. Αλλά δεν είμαι καθόλου σίγουρος ότι αυτή η μετακίνηση μας ότι είχε κανένα πρακτικό αποτέλεσμα, μιας και συνέχιζα να παίρνω τακτικές αναφορές για τις συνήθειες και τις επικοινωνίες της συζύγου μου στο Κέιπ Τάουν μέχρι και πριν τρεις μήνες περίπου, οπότε και διεκόπησαν ξαφνικά, παρά το γεγονός ότι δεν σταμάτησα να εμβάζω τακτικότατα το προσυμφωνημένο τίμημα ανά απομαγνητοφωνημένο μήνυμα στον τραπεζικό λογαριασμό του στρατηγού. Αντιλαμβάνεστε ότι τελικά ξηλώθηκα κανονικά, όπως συνηθίζεται να λέγεται, μόνο και μόνο για να εξαγοράσω έμμεσα μια πληροφορία: Μέχρι πότε και που θα με παρακολουθούν. Νομίζω ότι ο Σπύρος είχε προβλέψει αυτή την παρακολούθηση μου που θα ακολουθούσε μετά την εξαφάνισή του, ίσως να παρακολουθούσαν και τον ίδιο και να το γνώριζε. Σε αυτό συνηγορεί η εμπιστευτικότητα που ζήτησε να κρατηθεί για το ιδιόχειρό σημείωμά του ότι και να ακουστεί γι’ αυτόν στο μέλλον. Ενδεχομένως να υπέθεσε ότι θα χαλαρώσουν αυτά τα μέτρα ένα χρόνο μετά την εξαφάνισή του και γι’ αυτό και ζήτησε να σε συναντήσω τώρα. Πριν σου μιλήσω όμως έπρεπε να βεβαιωθώ απολύτως για την ταυτότητά σου και αυτό έγινε μόνο όταν είδα ότι γνώριζες το όνομα του καϊκιού του προπάππου σου. Σκηνοθέτησα όλη αυτή την ιστορία με το χρέος προς στο Αρχάγγελος για να δικαιολογηθεί αυτή μας η συνάντηση καθώς και τα χρήματα που θα έπρεπε να σου παραδώσω. Σε διαβεβαιώνω ότι μπορείς να τα καταθέσεις άφοβα αύριο στον τραπεζικό σου λογαριασμό, κάποιοι ίσως να περιμένουν εναγωνίως να επιβεβαιώσουν την συναλλαγή και να μου το θυμηθείς, δεν θα σου εγείρουν ποτέ ζήτημα πόθεν έσχες γι’ αυτή σου την κατάθεση. Το πρωί έλεγξα με τα κιάλια την γύρω περιοχή για παν ενδεχόμενο, δεν φάνηκε κάτι ύποπτο, οπότε αισθάνομαι ότι κάναμε την παρούσα συζήτηση μας εκ του ασφαλούς. Όφειλα να σε προστατέψω όπως σε προστάτεψε και ο καθηγητής σου με την τακτική που μας επέβαλε με αυτά τα δύο μηνύματά του.»
Έσβησε το αποτσίγαρο πάνω στο χιόνι. Είχατε φτάσει στα όρια του κτήματος και έπρεπε πλέον να πάρετε είτε την ίδια διαδρομή που ανηφόριζε στην πλαγιά ανάμεσα στα αμπέλια ή να ακολουθήσετε τον ασφαλτοστρωμένο δρόμο μέχρι το σπίτι. Προτίμησε τον δεύτερο που φαινόταν πιο σύντομος.
«Συνοψίζοντας και για να απαντήσω στα ερωτήματα εργασίας που τέθησαν προηγουμένως, πιστεύω ότι ο Πορφύρης έστειλε τα μηνύματά του με ένα τρόπο που θα μας έφερνε σε επαφή ένα χρόνο μετά για να σε διδάξω ενώ ταυτόχρονα με προειδοποιούσε για τις παρακολουθήσεις! Όπως γνωρίζεις, ο Σπύρος ήταν ειδικός στο να κρύβει μηνύματα στα κείμενα και τα διαφημιστικά σλόγκαν, κάτι ανάλογο πιστεύω ότι έπραξε και σε αυτή την περίπτωση. Εσύ φαίνεται ότι είσαι ο πλέον αρμόδιος για να αποκωδικοποιήσεις το τελευταίο του μήνυμα και να ολοκληρώσεις τον σκοπό του.»
«Δηλαδή πιστεύετε ότι το μήνυμα της Τελευταίας Πράξης είναι κωδικοποιημένο; Πιστεύετε ότι γράφτηκε από τον καθηγητή Πορφύρη με σώας τα φρένας του;» ρώτησες.
«Ασφαλώς. Έχεις δει γραπτά του Πορφύρη. Βεβαίως θα αναγνώρισες αμέσως ότι δεν γράφει έτσι, βάζοντας τα κώματα όπου να’ ναι και συνδέοντας τα μέρη του λόγου με αυτό τον αλλόκοτο τρόπο. Δεν έχω όμως λόγο να αμφισβητώ τον συντάκτη του ηλεκτρονικού κειμένου, είναι πράγματι ο καθηγητής Σπύρος Πορφύρης και μάλιστα δείχνει να ξέρει τι γράφει. Αυτό το συμπεραίνω λαμβάνοντας υπ΄ όψη τόσο το προηγούμενο ιδιόχειρο μήνυμά του που έχει τον γραφικό του χαρακτήρα και γράφτηκε την ίδια μέρα, όσο και τις αναφορές του στο Σκοτάδι και κάποιον Γέροντα Σοφό, που τους έφερε και τους δυο σήμερα εδώ να συζητήσουν μέσα στο κρύο. Είμαι απολύτως βέβαιος ότι το μήνυμα αυτό δεν είναι προϊόν κάποιου φαρσέρ που απλώς θα ήθελε να μας βάλει να κάνουμε άσκοπες αναζητήσεις. Και σε αυτό συνηγορούν 84.541 λόγοι και η διαίσθησή μου, που την εμπιστεύομαι συχνά. Και δεν έχω βγει ποτέ χαμένος όταν την ακολούθησα. »
«Και εσείς πως ξέρατε για το Αρχάγγελος;» συνέχισες να ρωτάς σαν καλός μαθητής που δεν θέλει να τελειώσει το μάθημα μαζί με τον δρόμο προς το εξοχικό του σπίτι.
«Από τα αρχεία της εφημερίδας Πελοπόννησος της Πάτρας νεαρέ μου. Διάβασα τυχαία γι’ αυτή την ιστορία του ναυαγίου το περασμένο καλοκαίρι όταν έψαχνα να βρω κάποιο δημοσίευμα του περασμένου αιώνα για τον Ροίδη. Παράλληλα την ίδια εποχή διενεργούσα και την διακριτική μου έρευνά για το άτομό σου και είχα ήδη ανακαλύψει αρκετά για σένα προετοιμάζοντας από τότε αυτή την συνάντηση μας. Δεν μπορείς να φανταστείς ποτέ τι μπορείς να ανακαλύψεις στα παλαιά αρχεία Κωνσταντίνε, αρκεί να ξέρεις να ψάχνεις. Τώρα, ότι μπορεί να υπάρχει πράγματι ένα μικρό χρέος καταγεγραμμένο από το 1892 στα οικογενειακά μας αρχεία προς κάποιον Ανδρέα Φωτεινό, πλοιοκτήτη του καϊκιού Αρχάγγελος νηολογίου Γαλαξιδίου, είναι άνευ σημασίας, μιας και αυτού του είδους τα χρέη παραγράφονται αν δεν εγερθούν αξιώσεις από τους πιστωτές ή τους κληρονόμους τους εντός των επόμενων δέκα χρόνων από την εγγραφή τους.» Χαμογελούσε αινιγματικά, η συζήτηση μπορούσε να θεωρηθεί λήξασα.
20/3/2005, Άγιος Βασίλειος
Η ανάμνηση των όσων ακολούθησαν το χθεσινό βραδινό δεν σε ενέπνεαν να δοκιμάσεις τις λιχουδιές που περίμεναν σερβιρισμένες στο πρωινό τραπέζι, ήταν αρκετός ένα μοναχικός μαύρος καφές. Στις εννέα ακριβώς, εμφανίστηκε ο οικοδεσπότης σου με δερμάτινες μπότες ιππασίας και ένα ζευγάρι κιάλια να κρέμονται πάνω από το δερμάτινο παλτό του να παρατηρεί την γύρω εξοχή από την βεράντα έξω από το αίθριο. Σε καλημέρισε με ένα νεύμα και σε κάλεσε να τον ακολουθήσεις. Ήσουν σίγουρος ότι η δερμάτινη στολή του μοτοσικλετιστή, οι μπότες, τα γάντια και το καινούργιο σου κασκόλ συμφωνούσαν και με τις δικές του προδιαγραφές για ρούχα περιπάτου παντός καιρού. Περπατούσε στητός και αμίλητος μπροστά στο μονοπάτι που κατηφόριζε προς τον αμπελώνα, ακολουθούμενος από τον θόρυβο που έκαναν οι βαριές σου μπότες στο λιθόστρωτο. Στο τέλος του, εκατό μέτρα πιο κάτω, επιτέλους κοντοστάθηκε.
«Καλημέρα αγαπητέ μου. Νομίζω ότι ήρθε η ώρα να συζητήσουμε πραγματικά, εδώ κάτω δεν μπορεί να μας ακούσει κανένας.»
Καλημέρισες περισσότερο αμήχανος από ποτέ. Δεν ήταν εύκολο να αποφασίσεις ποια από τις δεκάδες αναπάντητες ερωτήσεις ήθελες να αφήσεις να βγει πρώτη από το στόμα σου έτσι στριμωγμένες η μια πάνω στην άλλη σε ένα κουβάρι να γνοθοκοπιούνται για την εξασφάλιση της προτεραιότητας, ελλείψει οποιουδήποτε κριτηρίου που να βαθμολογεί την σχετική τους σπουδαιότητα. Το κατάλαβε, χαμογέλασε συγκαταβατικά.
«Ενδεχομένως θα έχετε πολλές απορίες και ερωτηματικά από την χθεσινή βραδιά και την εν γένει στάση μου μέχρι τώρα. Θα μου επιτρέψετε να οδηγήσω εγώ την συζήτηση αγαπητέ μου Κωνσταντίνε, θα μου επιτρέψετε να σας αποκαλώ έτσι. Προτείνω να ξεκινήσουμε την διαλεύκανση αυτής της ιστορίας από την αρχή της. Κατ’ αρχάς τι γνωρίζετε για τις εξωπανεπιστημιακές επιστημονικές δραστηριότητες του καθηγητή Πορφύρη την τελευταία δεκαετία;»
Δεν ήξερες και πολλά. Οι φήμες έλεγαν για συμμετοχή του σε κάποιες κυβερνητικές επιτροπές που ενισχύονταν από τα πολύ συχνά ταξίδια του σε πρωτεύουσες χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και από την μεγάλη του άνεση να εγκρίνει τα ερευνητικά κονδύλια για τα επιδοτούμενα προγράμματα που συμμετείχες και εσύ και σου εξασφάλιζαν μέχρι τώρα τον επιούσιο.
«Οι φήμες αυτές έχουν βάση και ενδεχομένως κάποια σχέση με την συζήτησή μας. Ως προηγούμενος πρύτανης του Ιδρύματος και στενός προσωπικός φίλος του Σπύρου είμαι σε θέση να γνωρίζω αρκετές λεπτομέρειες για την συμμετοχή του στην επιτροπή Λάρσεϋ- Πορφύρη- ΛαΦανουί, την επιτροπή LPL όπως είναι γνωστή στους υψηλόβαθμους κύκλους των Βρυξελών. Ο αγαπητός μου Σπύρος ήταν επιφορτισμένος με την ευθύνη του σχεδιασμού της επικοινωνιακής στρατηγικής της Ένωσης και των κρατών μελών της για τις δράσεις πρόληψης του τομέα υγείας, όπως καθορίστηκαν από τους στόχους της συνάντησης κορυφής της Λισσαβόνας.»
Άφησε το αναπάντητο το σχόλιό σου ότι δεν θα μπορούσες να σκεφτείς κανένα πιο ειδικό για αυτό το θέμα στην Ευρώπη και συνέχισε.
«Από τον Δεκέμβριο του 2001, η επιτροπή διευρύνθηκε με νέα μέλη, όπως με τον καθηγητή Στέφανο Περμούτι, που ίσως να τον γνωρίζετε από την ερευνητική του εργασία σε θέματα κυβερνητικού μάρκετινγκ. Έτσι διασυνδέθηκε με την αντίστοιχη επιτροπή Κλάρκ-Γουίσλοου του Υπουργείου Εθνικής Ασφάλειας των Ηνωμένων Πολιτειών. Αυτή η διεύρυνση του ρόλου της επιτροπής LPL, για την οποία ο Πορφύρης διαφώνησε έντονα τότε όπως μου εκμυστηρεύτηκε στις κατ’ ιδίαν μας συναντήσεις, τον γέμισε με προβλήματα με προφανές αποτέλεσμα το άγχος και την ανησυχία που, από εμένα τουλάχιστον, δεν μπορούσε να αποκρύψει. Ελάχιστα όμως μου αποκάλυψε για τις αιτίες αυτής του της ανησυχίας παρά την στενή μας σχέση, δεσμευόταν από όρους απορρήτου. Σας λένε τίποτα αυτά τα ονόματα που ανέφερα Κωνσταντίνε;»
Εκτός από τον Ιταλό που κάπου τον είχε πάρει το μάτι σου, όχι, τους άλλους δεν τους είχες ξανακούσει ποτέ. Έκανε μια στάση να πάρει ανάσα και συνέχισε.
«Διαισθάνομαι ότι η εξαφάνιση του καθηγητή σας πριν ένα χρόνο έχει κάποια σχέση με αυτές του τις δραστηριότητες. Ας δούμε όμως καλλίτερα τα γεγονότα και ας αφήσουμε την διαίσθηση να παίξει τον ρόλο της αργότερα. Το απόγευμα της Κυριακής 21 Μαρτίου 2004, βρήκα στο γραμματοκιβώτιο του σπιτιού μου στην Αθήνα τον φάκελο με το ιδιόχειρο σημείωμα που σας άφησα να διαβάσετε χθες, μετά από πολύ σκέψη για το αν οι όροι εμπιστευτικότητας που μου ζήτησε να ακολουθήσω ο Πορφύρης εξαιρούσαν και εσάς, Κωνσταντίνε, από την ανάγνωσή του ακριβώς δώδεκα μήνες μετά. Στην αρχή δεν κατάλαβα ποιας τελευταίας πράξης το μήνυμα έπρεπε να σας παραδώσω, έκανα θυμάμαι υποθέσεις για τα μηνύματα των τελευταίων πράξεων των θεατρικών έργων που επεξεργαζόμουν εκείνη την εποχή αλλά δεν είχα κανένα σαφές στοιχείο και επιπρόσθετα δεν σας γνώριζα καθόλου. Μαζί με το σημείωμα στον φάκελο ήταν, όπως ήδη γνωρίζετε, και ένας σημαντικός αριθμός ομολόγων του ελληνικού δημοσίου, τα οποία ρευστοποίησα προχθές σε μια Τράπεζα του Κέιπ Τάουν στο αντίτιμο που σας παρέδωσα, αφού αφαίρεσα τα έξοδα του αεροπορικού μου ταξιδιού για να σας συναντήσω. Σε τουριστική θέση ταξίδεψα, μην ανησυχείτε. Το πρωινό της Δευτέρας 22 Μαρτίου 2004, επισκέφθηκα το παλιό μου γραφείο στην Σχολή, όπου με περίμενε στον ηλεκτρονικό υπολογιστή μου το δεύτερο μήνυμα με τίτλο, όπως θα παρατηρήσατε, «Τελευταία Πράξη» και που στάλθηκε την ίδια ημέρα με την ημερομηνία που υπέγραψε ο Σπύρος και το ιδιόχειρο μήνυμα που ήδη είχα λάβει. Κατάλαβα τότε ότι αυτό ήταν το μήνυμα έπρεπε να σας παραδώσω δώδεκα μήνες μετά. Τι αναγνωρίζετε σε αυτό το δεύτερο μήνυμα του καθηγητή σας Κωνσταντίνε;»
«Διάβασα και τα δύο μηνύματα χθες το βράδυ πάρα πολλές φορές. Το πρώτο μήνυμα που απευθύνεται προφανώς σε σας μετά τις εξηγήσεις που δώσατε, δεν νομίζω ότι μπορεί να έχει άλλη ερμηνεία, παρά τα ερωτηματικά που μένουν αναπάντητα και γι’ αυτό. Σας ζητάει να παραδώσετε το δεύτερο μήνυμα σε μένα μετά από δώδεκα μήνες μαζί με τα χρήματα. Στο δεύτερο μήνυμα, που μου φαίνεται τελείως ακατανόητο, αναγνωρίζω δύο μόνο στοιχεία: Χαιρετά στην αρχή του το «Σκοτάδι», που είναι το παρατσούκλι μου στην Σχολή, άρα συμπεραίνω ότι απευθύνεται σε μένα συνδυάζοντας και το τι σας γράφει στο ιδιόχειρο σημείωμά του. Στο τέλος του, στο υστερόγραφο, με προτρέπει να διδαχθώ όσα δεν με δίδαξε ο ίδιος από τον Σοφό Γέροντα. «Σοφός Γέροντας» είναι το όνομα με το οποίο είναι γνωστός ο κεντρικός ηλεκτρονικός υπολογιστής της Σχολής. Ενδεχομένως εκεί να έχει αφήσει τα στοιχεία που σχετίζονται με την κοινή μας έρευνα. Το υπόλοιπο κείμενο μου είναι τελείως ακατανόητο.»
«Κάνεις λάθος νέε μου. Γνωρίζω πολύ καλά τον Σοφό Γέροντα της Σχολής σας, εγώ τον εγκαινίασα το 1999 όταν ήμουν πρύτανης. Δεν νομίζω όμως ότι σε προτρέπει να αναζητήσεις κρυμμένη σοφία και χρήσιμα πράγματα για την έρευνά σου στον κεντρικό υπολογιστή της Σχολής. Είμαι πεισμένος ότι εκεί δεν θα βρεις πλέον απολύτως τίποτα που να σχετίζεται με τον Πορφύρη και την κοινή ερευνητική σας εργασία.»
«Πως είστε τόσο σίγουρος;» ρώτησες ακουμπώντας σε μια ξερολιθιά.
«Σκεφτείτε Κωνσταντίνε, μην με απογοητεύετε. Γιατί δεν έστελνε σε εσάς απευθείας ο Πορφύρης το e-mail του και έπρεπε να μεσολαβήσω εγώ για να σας το παραδώσω δώδεκα μήνες μετά;»
Δεν είχες απάντηση. Συνέχισε.
«Θα σας βοηθήσει να γνωρίζετε ότι ο Σπύρος συνήθιζε να με αποκαλεί Σοφό Γέροντα από τότε που του δίδασκα Ειδικά Θέματα Ιστορίας του Εικοστού Αιώνα, τότε που έκανε την διδακτορική του διατριβή και που έγινε η αφορμή να γίνουμε έκτοτε πολύ στενοί φίλοι. Εξ άλλου, όλες αυτές οι υπηρεσίες που εξέτασαν ενδελεχώς τα αρχεία της Σχολής δεν βρήκαν απολύτως τίποτα στον Σοφό Γέροντα που να σχετίζεται με τον Πορφύρη, ενδεχομένως ούτε καν το τελευταίο ηλεκτρονικό μήνυμα που στάλθηκε σε μένα και απευθύνονταν σε σας, μιας και είχα φροντίσει να το σβήσω ο ίδιος προσωπικά όταν το ανέγνωσα και το εκτύπωσα. Φαίνεται ότι πριν από την τελευταία πράξη του ο Σπύρος φρόντισε να σβήσει σχολαστικά κάθε του ίχνος στην Σχολή και ενδεχομένως και τα αντίστοιχα στις υπηρεσίες με τις οποίες συνεργάζονταν. Μη με ρωτήσετε τους λόγους αυτών των ενεργειών του καθηγητή σας, ειλικρινά δεν τους γνωρίζω. Οι ειδικοί της ασφάλειας έμειναν έκπληκτοι από το γεγονός ότι ο Πορφύρης εξαφανίστηκε χωρίς να αφήσει κυριολεκτικά κανένα ίχνος πίσω του. Την απορία αυτή των αρχών μου την μετέφερε εμπιστευτικά πρώην στρατηγός της ελληνικής αστυνομίας, παλαιός γνωστός μου και συμπαίκτης του μπριτζ, όταν με κάλεσε το περασμένο καλοκαίρι να τον επισκεφθώ στο γραφείο του για να με ενημερώσει για την πρόοδο των ερευνών τους για τον Πορφύρη.»
«Αν έσβησε όλα τα αρχεία του» είπες απογοητευμένος συνειδητοποιώντας την πιθανότητα να έχει εξανεμισθεί η τελευταία σου ελπίδας να βρεις τα χαμένα πολύτιμα στοιχεία της κοινής σας εργασίας «γιατί έστειλε το μήνυμα της Τελικής Πράξης με μέσο που ήξερε πολύ καλά ότι εύκολα μπορούσε να ανιχνευθεί και να αποκαλυφθεί; Φοβάμαι ότι σβήνοντας το μήνυμα από τον προσωπικό σας υπολογιστή κύριε καθηγητά, δεν σβήσατε το μήνυμα και από τον Σοφό Γέροντα. »
«Να μία σωστή ερώτηση που μπορεί να μας οδηγήσει σε κάποια λογικά συμπεράσματα, επιτέλους ξυπνήσατε νεαρέ μου. Θυμάστε τι έγινε στην Σχολή λίγες μέρες μετά από την εξαφάνιση του Σπύρου Κωνσταντίνε;»
«Πως δεν θυμάμαι. Μια εβδομάδα μετά την εξαφάνιση κάποιοι έσκαψαν όλα τα παρτέρια του κήπου της Σχολής σε βάθος μέχρι δύο μέτρα…»
«Έκρυψα μια άκρη τους μέσα σε ένα τομάρι από ένα ινδιάνικο κριάρι που το έθαψα βαθειά στο παρτέρι με τις μαργαρίτες» διάβασε από μια φωτοτυπία της εκτύπωσης της Τελευταίας Πράξης που έβγαλε από την τσέπη. «Συνεχίστε, τι άλλο έγινε;»
«Μαζί με τους δήθεν κηπουρούς που άφησαν τα παρτέρια της Σχολής σαν τους βομβαρδισμένους δρόμους της Βαγδάτης, πλάκωσαν και όλες οι διωκτικές υπηρεσίες του ελληνικού κράτους μαζί με τις όλες ξένες μυστικές που είχαν εγκατασταθεί τότε στην Αθήνα για τους Ολυμπιακούς αγώνες και ρωτούσαν τους πάντες για πράγματα απίθανα. Πήραν τον προσωπικό υπολογιστή και τους ζωγραφικούς πίνακες από το γραφείο του καθηγητή και άνοιξαν μια πελώρια τρύπα πίσω από τον χώρο που κρέμονταν οι πίνακες…»
«Αν μπορέσεις να κοιτάξεις πίσω από εικόνα της, αυτή που φυλάχτηκε για σένα απέναντι. Συνέχισε σε παρακαλώ.»
«Ένα μήνα μετά την εξαφάνιση του καθηγητή αφαίρεσαν τους δίσκους από τον Κεντρικό Υπολογιστή της Σχολής. Μείναμε χωρίς μηχανογραφική υποστήριξη και ηλεκτρονικό ταχυδρομείο κοντά δύο μήνες θυμάμαι, κάποιοι συνάδελφοι κόντεψαν να πάθουν εγκεφαλικό βλέποντας να χάνονται προθεσμίες και το πολύτιμο ερευνητικό τους υλικό να γίνεται φύλλο και φτερό σε κάποια εργαστήρια.»
«Άρα μου λέτε ότι κάποιες αρχές ήταν σε γνώση του μηνύματος της Τελευταίας Πράξης πολύ πριν προσπαθήσουν να εντοπίσουν τα ηλεκτρονικά του ίχνη στο κεντρικό υπολογιστικό σύστημα της Σχολής ή στον προσωπικό υπολογιστή του Σπύρου. Αναλύοντας το ηλεκτρονικό μήνυμα που μου έστειλε και που προφανώς είχαν υποκλέψει, οδηγήθηκαν στο να διερευνούν θεωρίες και υποθέσεις. Ποιες θεωρίες ακούσατε εσύ να διαδίδονται γι’ αυτή την εξαφάνιση;»
«Ακούστηκε ότι η εξαφάνιση είχε σχέση με τα αποτελέσματα των εκλογών και την αλλαγή της κυβέρνησης λίγες εβδομάδες πριν. Σενάρια που συνέδεαν το όνομα του Πορφύρη με την υπόθεση της φούσκας του χρηματιστήριου και την δικαστική της διερεύνηση που θα ξεκινούσε.»
«Ξέρουμε ότι αυτή η υπόθεση δεν έχει βάση. Ο Πορφύρης δεν είχε ασχοληθεί ποτέ, άμεσα ή έμμεσα με την χρηματιστηριακή αγορά. Συνεχίστε Κωνσταντίνε.»
«Κυκλοφόρησε μετά η φήμη ότι ήταν μπλεγμένος σε γυναικοδουλειά και ότι κάπου τώρα βρίσκεται με την καλή του.»
«Ενδιαφέρουσα υπόθεση, μην βιαστούμε να την απορρίψουμε γνωρίζοντας την αδυναμία του φίλου μου στο ασθενές φύλο. Ήταν όμως ερωτευμένος και με την δουλειά του. Τι άλλο ακούσατε;»
«Ότι τρελάθηκε και ίσως αυτοκτόνησε.»
«Την άκουσα και εγώ αυτή την εκδοχή. Στηρίζεται στο ψυχογράφημα που έκαναν οι ειδικοί του εγκληματολογικού της ασφάλειας για τον Σπύρο, στηριγμένοι κυρίως στο περιεχόμενο της Τελευταίας Πράξης. Μίλησαν και για θρησκευτικό παραλήρημα λόγω της αναφοράς του στον Άγιο Ρόκκο, που είναι για τους καθολικούς ένας στρατιώτης Άγιος, κάτι σαν τον Αη Γιώργη τον δικό μας. Ο Πορφύρης ήταν όμως άθρησκος και αμφιβάλλω αν ήξερε τον Άγιο Ρόκκο, σε κάτι άλλο αναφέρεται. Άλλο;»
«Ότι ήταν μπλεγμένος με σατανιστές, αυτό το άκουσα στα κανάλια. Να υποθέσω ότι στηρίζουν αυτή την θεωρία στις φράσεις μη παραπέσουν σε λάθος χέρια και εξαφανιστούν για πάντα, εκεί που κυριαρχεί ο ήχος της σιωπής, εκεί που συνομιλούν χωρίς να ακούγεται λαλιά και τραγουδούν τραγούδια με λόγια ανείπωτα το όνομα του θεού που ονόμασαν αυτό το μέρος και στις αναφορές του σε κριάρια και κριαροτόμαρα;»
«Αστεία υπόθεση, όσοι γνώριζαν προσωπικά τον Πορφύρη θα την απέρριπταν αμέσως. Άλλο;»
«Ότι ήταν άρρωστος, στα τελευταία του. Και ότι αυτοκτόνησε.»
«Ότι ήταν βαριά άρρωστος μπορώ να το διαβεβαιώσω. Είχε διαγνωστεί καρκίνος στο στομάχι του Σπύρου και έκανε θεραπεία τα τελευταία δύο χρόνια. Αναφέρεται και στον καρκίνο το τελευταίο του μήνυμά.»
Έμεινες να τον κοιτάς εμβρόντητος. «Δηλαδή…» ψέλλισες
«Δηλαδή αυτή είναι για μένα και η πιθανότερη εκδοχή. Ο Σπύρος αποφάσισε να αυτοκτονήσει ή έστω να αποσυρθεί αυτοθέλητα από τα εγκόσμια στην ησυχία του μέχρι να πεθάνει. Έγραψε ένα μήνυμα που το ονόμασε Τελευταία Πράξη και το άφησε σε μέρος εμφανές που ήξερε ότι το παρακολουθούν ή ήταν εύκολο να ανακαλυφθεί, ότι κάνει δηλαδή ένας οποιοσδήποτε τίμιος αυτόχειρας που σέβεται τον εαυτό του και τους άλλους και τώρα κάπου αναπαύεται. Το έστειλε σε μένα για να σας το παραδώσω, προφανώς για να έρθουμε σε άμεση επαφή τώρα για κάποιους λόγους που ακόμα δεν μπορώ να τους γνωρίζω επακριβώς.»
«Και τα χρήματα που μου έστειλε τι να τα κάνω; Τα μυστικά που αναφέρει ότι έκρυψε, κάποια άλλων και κάποια δικά του, αφορούν την συμμετοχή του στην LPL; Το ότι με καλεί να συνεχίσω εγώ κάτι που λέει σκοπό του; Πως εξηγούνται όλα αυτά κύριε πρύτανη;»
«Δεν γνωρίζω Κωνσταντίνε τις απαντήσεις σε αυτές σας τις ερωτήσεις. Αυτό καλείστε εσείς να το πράξετε, εξ’ άλλου σε εσάς απευθύνεται το τελευταίο του μήνυμα όπως και τα χρήματα που θα χρηματοδοτήσουν την έρευνά σας. Σε μένα μένει μόνο η υποχρέωση να σας διδάξω ότι δίδαξα και στον Σπύρο κατά την επιθυμία του. Εφ’ όσον το θεωρήσετε φυσικά και εσύ σκόπιμο ή χρήσιμο.»
«Ποιο ήταν το θέμα που διδάξατε στον Πορφύρη κύριε καθηγητά;»
«Ο τρόμος ως στοιχείο νομιμοποίησης των εθνικών κρατών και στοιχείο της τέχνης στον εικοστό αιώνα. Αυτό ήταν που του δίδαξα και σε αυτό επανέρχονταν πολύ συχνά στις κατ’ ιδίαν μας συναντήσεις τον τελευταίο καιρό πριν εξαφανιστεί. Υπάρχει μόνο ένα πρόβλημα τεχνικής φύσεως. Αύριο το πρωί επιστρέφω στο Κέιπ Τάουν όπου σκοπεύω να περάσω τον χρόνο μου με την σύζυγό μου μέχρι το τέλος Μαΐου. Βλέπετε, είμαι σε μια ηλικία που πρέπει να ακολουθώ συνεχώς τον ήλιο και την γυναίκα μου που έχει τα μισά χρόνια μου και που αυτή την ώρα πρέπει να κάνει σέρφινγκ στις παραλίες του Μόσελ Μπέυ. Έτσι, αν συμφωνήσεις να διδαχθείς κάτι από μένα, μένει μόνο η τεχνική της εξ’ αποστάσεως διδασκαλίας νεαρέ μου. Θα σου προτείνω να σε γράψω ως επισκέπτη στην ιστοσελίδα της Διεθνούς Ένωσης Ιστορικών Τέχνης, σου έχω σημειώσει εδώ την ηλεκτρονική διεύθυνσή της και τα κωδικά ονόματα με τα οποία μπορούμε να συνομιλούμε μέσω της αντίστοιχης ειδικής ιστοσελίδας της Ένωσης ή να στέλνουμε μηνύματα εκατέρωθεν, χωρίς μεγάλο κίνδυνο να ξεσηκώσουμε τις αρχές με αυτά που θα ειπωθούν. Εξ’ άλλου ιστορία θα κάνουμε, όλοι σε αυτόν τον δικτυακό τόπο πάνω κάτω με τα ίδια θέματα ασχολούνται, ίσως να έχουν πλέον βαρεθεί να παρακολουθούν και όλους αυτούς τους ξενέρωτους ιστορικούς τέχνης του κόσμου. Εσύ τι λες;»
Συμφώνησες, έχωσες το χαρτάκι με την ηλεκτρονική διεύθυνση και τα ψευδώνυμα στο μπουφάν. Παρατήρησες την σιωπηλή συμφωνία σας να σου μιλάει στον ενικό και εσύ να τον λες καθηγητή αμέσως μόλις δημιουργήθηκε η προοπτική της διδασκαλίας. Για σένα όμως η συζήτηση δεν είχε τελειώσει ακόμα.
«Θα ήθελα να μου εξηγήσετε κύριε καθηγητά πριν χωρίσουμε γιατί όλη αυτή η ιστορία χθες βράδυ με το δήθεν χρέος που ξοφλήσατε στην οικογένειά μου μετά από εκατό χρόνια. Δεν την καταλαβαίνω αφού αυτά τα ανέλπιστα για μένα χρήματα έχουν σαν αποστολέα τους τον Πορφύρη και όχι εσάς.»
«Να το πούμε και αυτό λοιπόν. Θα πρέπει να ξέρεις Κωνσταντίνε ότι μετά από την εξαφάνιση του Σπύρου παρακολουθούμαι. Δεν γνωρίζω από ποιόν αλλά είναι βέβαιο ότι παρακολουθούμαι εγώ και ενδεχομένως και όλοι όσοι είχαν άμεση ή έμμεση σχέση με τον Πορφύρη. Στο εξοχικό σπίτι μου υπάρχουν τέσσερεις ασύρματοι κοριοί, ο ένας στην βιβλιοθήκη και ένας άλλος κάτω από το τραπεζάκι του σαλονιού που πήραμε τον καφέ μας χθες το βράδυ. Στο σπίτι της Αθήνας λειτουργούν άλλοι τρεις. Τους εντόπισα πέρσι και συνεχίζουν ακόμα την δράση τους, άρα ότι είπαμε χθες ενδεχομένως να συνεχίζει να ενδιαφέρει κάποιους. Επιπρόσθετα, ότι λέω στο τηλέφωνο, το κινητό ή το σταθερό ή ότι γράφω στα ηλεκτρονικά μου μηνύματα παρακολουθείται και καταγράφεται, όπως και της συζύγου μου αντιστοίχως.»
Έδειχνε να διστάζει να συνεχίσει. Κοντοστάθηκε, άναψε τσιγάρο και τράβηξε δυο δυνατές ρουφηξιές. Συνέχισε.
«Ο φίλος από το μπριτζ, που σου ανέφερα προηγουμένως, με κάλεσε εμπιστευτικά το καλοκαίρι και μου έδειξε καταστάσεις με απομαγνητοφωνημένες συνομιλίες δικές μου και της συζύγου μου με απίθανους ανθρώπους, μέχρι και τις τηλεφωνικές μου συνομιλίες με τον ράφτη μου είδα σε τυπωμένες καταστάσεις και μου είπε να προσέχω. Ενδεχομένως να προσέχω να μην ξηλωθώ, δεν μπορούσα να καταλάβω τι ήταν αυτό που έπρεπε να προσέχω. Προσφέρθηκε να με ενημερώνει για τις επικοινωνίες της συζύγου μου, με το αζημίωτο φυσικά, ανησυχώντας προφανώς για την διαφορά ηλικίας που μας χωρίζει. Δέχτηκα μόνο και μόνο για να καταλάβω μέχρι πότε θα συνεχισθεί αυτή η κατάσταση. Φυσικά ενημέρωσα για όλα αυτά την σύζυγό μου. Ένας λόγος που αποφασίσαμε να μείνουμε τον χειμώνα στην Νότιο Αφρική ήταν για να αποφύγουμε αυτή την αίσθηση ότι παρακολουθούμαστε συνεχώς και σε κάθε τι. Αλλά δεν είμαι καθόλου σίγουρος ότι αυτή η μετακίνηση μας ότι είχε κανένα πρακτικό αποτέλεσμα, μιας και συνέχιζα να παίρνω τακτικές αναφορές για τις συνήθειες και τις επικοινωνίες της συζύγου μου στο Κέιπ Τάουν μέχρι και πριν τρεις μήνες περίπου, οπότε και διεκόπησαν ξαφνικά, παρά το γεγονός ότι δεν σταμάτησα να εμβάζω τακτικότατα το προσυμφωνημένο τίμημα ανά απομαγνητοφωνημένο μήνυμα στον τραπεζικό λογαριασμό του στρατηγού. Αντιλαμβάνεστε ότι τελικά ξηλώθηκα κανονικά, όπως συνηθίζεται να λέγεται, μόνο και μόνο για να εξαγοράσω έμμεσα μια πληροφορία: Μέχρι πότε και που θα με παρακολουθούν. Νομίζω ότι ο Σπύρος είχε προβλέψει αυτή την παρακολούθηση μου που θα ακολουθούσε μετά την εξαφάνισή του, ίσως να παρακολουθούσαν και τον ίδιο και να το γνώριζε. Σε αυτό συνηγορεί η εμπιστευτικότητα που ζήτησε να κρατηθεί για το ιδιόχειρό σημείωμά του ότι και να ακουστεί γι’ αυτόν στο μέλλον. Ενδεχομένως να υπέθεσε ότι θα χαλαρώσουν αυτά τα μέτρα ένα χρόνο μετά την εξαφάνισή του και γι’ αυτό και ζήτησε να σε συναντήσω τώρα. Πριν σου μιλήσω όμως έπρεπε να βεβαιωθώ απολύτως για την ταυτότητά σου και αυτό έγινε μόνο όταν είδα ότι γνώριζες το όνομα του καϊκιού του προπάππου σου. Σκηνοθέτησα όλη αυτή την ιστορία με το χρέος προς στο Αρχάγγελος για να δικαιολογηθεί αυτή μας η συνάντηση καθώς και τα χρήματα που θα έπρεπε να σου παραδώσω. Σε διαβεβαιώνω ότι μπορείς να τα καταθέσεις άφοβα αύριο στον τραπεζικό σου λογαριασμό, κάποιοι ίσως να περιμένουν εναγωνίως να επιβεβαιώσουν την συναλλαγή και να μου το θυμηθείς, δεν θα σου εγείρουν ποτέ ζήτημα πόθεν έσχες γι’ αυτή σου την κατάθεση. Το πρωί έλεγξα με τα κιάλια την γύρω περιοχή για παν ενδεχόμενο, δεν φάνηκε κάτι ύποπτο, οπότε αισθάνομαι ότι κάναμε την παρούσα συζήτηση μας εκ του ασφαλούς. Όφειλα να σε προστατέψω όπως σε προστάτεψε και ο καθηγητής σου με την τακτική που μας επέβαλε με αυτά τα δύο μηνύματά του.»
Έσβησε το αποτσίγαρο πάνω στο χιόνι. Είχατε φτάσει στα όρια του κτήματος και έπρεπε πλέον να πάρετε είτε την ίδια διαδρομή που ανηφόριζε στην πλαγιά ανάμεσα στα αμπέλια ή να ακολουθήσετε τον ασφαλτοστρωμένο δρόμο μέχρι το σπίτι. Προτίμησε τον δεύτερο που φαινόταν πιο σύντομος.
«Συνοψίζοντας και για να απαντήσω στα ερωτήματα εργασίας που τέθησαν προηγουμένως, πιστεύω ότι ο Πορφύρης έστειλε τα μηνύματά του με ένα τρόπο που θα μας έφερνε σε επαφή ένα χρόνο μετά για να σε διδάξω ενώ ταυτόχρονα με προειδοποιούσε για τις παρακολουθήσεις! Όπως γνωρίζεις, ο Σπύρος ήταν ειδικός στο να κρύβει μηνύματα στα κείμενα και τα διαφημιστικά σλόγκαν, κάτι ανάλογο πιστεύω ότι έπραξε και σε αυτή την περίπτωση. Εσύ φαίνεται ότι είσαι ο πλέον αρμόδιος για να αποκωδικοποιήσεις το τελευταίο του μήνυμα και να ολοκληρώσεις τον σκοπό του.»
«Δηλαδή πιστεύετε ότι το μήνυμα της Τελευταίας Πράξης είναι κωδικοποιημένο; Πιστεύετε ότι γράφτηκε από τον καθηγητή Πορφύρη με σώας τα φρένας του;» ρώτησες.
«Ασφαλώς. Έχεις δει γραπτά του Πορφύρη. Βεβαίως θα αναγνώρισες αμέσως ότι δεν γράφει έτσι, βάζοντας τα κώματα όπου να’ ναι και συνδέοντας τα μέρη του λόγου με αυτό τον αλλόκοτο τρόπο. Δεν έχω όμως λόγο να αμφισβητώ τον συντάκτη του ηλεκτρονικού κειμένου, είναι πράγματι ο καθηγητής Σπύρος Πορφύρης και μάλιστα δείχνει να ξέρει τι γράφει. Αυτό το συμπεραίνω λαμβάνοντας υπ΄ όψη τόσο το προηγούμενο ιδιόχειρο μήνυμά του που έχει τον γραφικό του χαρακτήρα και γράφτηκε την ίδια μέρα, όσο και τις αναφορές του στο Σκοτάδι και κάποιον Γέροντα Σοφό, που τους έφερε και τους δυο σήμερα εδώ να συζητήσουν μέσα στο κρύο. Είμαι απολύτως βέβαιος ότι το μήνυμα αυτό δεν είναι προϊόν κάποιου φαρσέρ που απλώς θα ήθελε να μας βάλει να κάνουμε άσκοπες αναζητήσεις. Και σε αυτό συνηγορούν 84.541 λόγοι και η διαίσθησή μου, που την εμπιστεύομαι συχνά. Και δεν έχω βγει ποτέ χαμένος όταν την ακολούθησα. »
«Και εσείς πως ξέρατε για το Αρχάγγελος;» συνέχισες να ρωτάς σαν καλός μαθητής που δεν θέλει να τελειώσει το μάθημα μαζί με τον δρόμο προς το εξοχικό του σπίτι.
«Από τα αρχεία της εφημερίδας Πελοπόννησος της Πάτρας νεαρέ μου. Διάβασα τυχαία γι’ αυτή την ιστορία του ναυαγίου το περασμένο καλοκαίρι όταν έψαχνα να βρω κάποιο δημοσίευμα του περασμένου αιώνα για τον Ροίδη. Παράλληλα την ίδια εποχή διενεργούσα και την διακριτική μου έρευνά για το άτομό σου και είχα ήδη ανακαλύψει αρκετά για σένα προετοιμάζοντας από τότε αυτή την συνάντηση μας. Δεν μπορείς να φανταστείς ποτέ τι μπορείς να ανακαλύψεις στα παλαιά αρχεία Κωνσταντίνε, αρκεί να ξέρεις να ψάχνεις. Τώρα, ότι μπορεί να υπάρχει πράγματι ένα μικρό χρέος καταγεγραμμένο από το 1892 στα οικογενειακά μας αρχεία προς κάποιον Ανδρέα Φωτεινό, πλοιοκτήτη του καϊκιού Αρχάγγελος νηολογίου Γαλαξιδίου, είναι άνευ σημασίας, μιας και αυτού του είδους τα χρέη παραγράφονται αν δεν εγερθούν αξιώσεις από τους πιστωτές ή τους κληρονόμους τους εντός των επόμενων δέκα χρόνων από την εγγραφή τους.» Χαμογελούσε αινιγματικά, η συζήτηση μπορούσε να θεωρηθεί λήξασα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου